Dopamin, beyinde üretilen ve hareketin kontrolünden sorumlu bir kimyasal maddedir. Dopaminin azalması ya da hiç olmaması durumunda ortaya çıkan ve hareket sisteminin çalışmaması ile karakterize norodejeneratif bir hastalıktır. Nörolojik hastalıklar içerisinde sik rastlanan bir hastalıktır. İleri yaş hastalığıdır. Genellikle 40-70 yaş aralığında başlar.
- Genellikle tek taraflı hareketlerde yavaşlama ve elde istirahat halinde titreme ile başlar. Titreme Parkinson hastalığının önemli bir belirtisi olmasına rağmen bazı hastalarda hiç olmayabilir.
- Konuşmada yavaşlama ve seste boğuklaşma
- Mimiklerde azalma nedeniyle maske yüz
- Küçük adımlarla ve öne eğik yürüyüş
- Kaslarda sertlik
- Uyku bozuklukları ve hayal görmeler,
- Gündüz uykuluk hali ve ani uykuya dalışlar
- İdrar kaçırma ve diğer ürolojik problemler
- Kabızlık
- Tansiyon düşüklüğü (ortostatik hipotansiyon)
Parkinson hastalığındaki titreme istirahat halinde ortaya çıkar. Diğer tip titremelerin hepsi hareket halinde iken görülür. Özellikle istirahat halinde iken eli bas ve işaret parmağının istemsiz şekilde birbirine sürtmesi (para sayma hareketi) Parkinson hastalığı için tipiktir.
Genetik faktörlere bakıldığında, Parkinson hastalarının %5-10’luk bir bölümünde mendeliyan kalıtılan genlerde mutasyon (değişim) görülür. Geri kalan hastalarda ise: çevresel faktörler’ yasam tarzı ve epigenetic faktörlerin bileşiminin sebep olduğu düşünülmektedir.
Nörolojik hastalıklar içerisinde tedaviye yanıt açısından en yüz güldürücü hastalıklardan biridir. Hastaların %90’I tedaviye yanıt verir. Ancak bu durum klasik Parkinson hastalığı için geçerlidir. Parkinson Plus sendromlarının tedaviye yanıtı zayıftır. Tedavide, beyinde eksik olan Dopamin maddesi levodopa seklinde doğrudan ya da dopamin reseptörleri üzerinden etki eden ilaçların ağız yoluyla verilmesi seklindedir. Bazen de damar yoluyla ilaçlar verilebilir.
Parkinson tedavisi, hastalığın evrelerine göre değişebilir. İleri evre hastalarda on-off dediğimiz, kapanma dönemleri görülebilir. Beyindeki Dopaminin tamamen kaybı ve ilaç etki süresinin kısalması, buna sebeptir.
Cerrahi tedavi ise özellikle bazı hastalarda iyi bir tedavi seçeneği olarak kullanılabilir. Özellikle titremenin on planda olduğu hastalarda, beyinde özel bazı çekirdeklere elektrot yerleştirerek, buralara uyarı gönderme seklinde yapılmaktadır. Özellikle bazı Parkinson hastalarında iyi bir tedavi seçeneği olarak kullanılmaktadır, ancak ameliyatın kime ve nasıl yapılacağı kararını vermek çok önemlidir.
Parkinson-demans kompleksi denilen nörolojik durumda her iki hastalık birlikte görülür. Genellikle önce Parkinson bulguları baslar sonra tabloya unutkanlık eklenir. Parkinson ile birlikte olan demansın tedavisi, diğer demans tiplerinde uygulanan ile aynıdır.
Norodejeneratif (beyin hücrelerinde yıkımla giden) bir hastalık olması sebebiyle ilerleyicidir. Ancak Parkinson hastalığına bağlı olum genellikle görülmez. Doğru tedavi ile hastanın yasam kalitesi artırılarak, uzun yıllar boyunca normal yaşamını sürdürmesi sağlanır.