Bruksizm, diş sıkma ya da diş gıcırdatma olarak da bilinen kişinin dişlerini sıkmasına, gıcırdatması sonucu oluşan duruma verilen isimdir. Bruksizm, hem uykuda (noktürnal) hem de gündüzleri (diurnal) görülebilmektedir. Masseter (alt çene kası) kasının tüm gece uykusunda 9-10 sn süre ile ritmik kasılmaları sonucu ortaya çıkar.
Bruksizm Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtisi dişlerin aşınmasıdır. Bazen kişi diş sıktığını farkında değildir ve diş muayenesi sırasında, diş yüzeyindeki aşınmaların görülmesi ile tanı konur. Ağır olgularda kişi sabahları baş ağrısı ile uyanır. Özellikle ağrı her iki şakak bölgesinde lokalizedir ve bazen kulak ağrısı şeklinde de olabilmektedir. Bazı olgularda ise tüm yüzde ağrı görülmektedir. Ağrı nedeniyle doktora başvuran olguların bir kısmında altta yatan bruksizm sorununun atlanması sık yaşanan bir durumdur. Ayrıca uyku esnasında dişlerini sıkan kişilerde uyku bozukluklarına da daha sık rastlanır. İlerlemiş bruksizm vakalarında, çenede kilitlenme görülebilmektedir. Sürekli kasılma nedeniyle bozulan temporomandibular eklem disfonksiyonu sonrası, vücudun diğer eklemlerinde de ağrılar oluşur. Sebebi bulunamayan omuz,diz ve kalça ağrılarının nedeni bruksizm (diş sıkma) nedeni ile olabilmektedir.
Siz ya da bir yakınınız bu belirtileri yaşıyor ise bir uzmana danışabilirsiniz.
Bruksizm Sebepleri Nelerdir?
‘Uykuya bağlı bruksizm’ nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, yapısal ve psikolojik etkenler çoğunlukla sebeptir. Psikoanalitik kuramcılar, agresyonun (saldırganlık) dışa vurumu olduğunu ileri sürmüşlerdir. Genellikle bir kişiye duyulan şiddetli öfkesini uzun süre bastırmış kişilerde görülmektedir. Bu öfke; anne, baba ya da eşine olabilmektedir. Öfke; ifade edilemeyen ve sıkışmış kalmış duygular nedeni ile oluşur. Sebepleri şöyle sıralayabiliriz:
- Uzun süreli bastırılmış öfke
- Kronik stres
- Sınav stresi
- Depresyon
- Kaygı bozukluğu
- Alkol kullanımı
- Sigara kullanımı
- Antidepresan ve antipsikotik ilaç kullanımı
- Mükemmelliyetçi kişilik yapısına sahip olma
Ayrıca bruksizm, merkezi sinir sistemi ile ilgili bazı hastalıklarda da görülebilmektedir. Burada organik sebepli bruksizmden söz edilir ve altta yatan hastalığa bağlıdır.
Bruksizm Kimlerde Görülür?
Uykuya bağlı ortaya çıkan bruksizm (diş sıkma) en yoğun biçimde ergenlik döneminde görülmektedir. Bu dönemdeki sıklığı %5-21 arasındadır. Bütün kültürlerde benzer oranlarda görülmekte ve yaş ile azalmaktadır. Özellikle küçük çocuklarda diş gıcırdatması sıktır. Uyku esnasında olan bruksizmin ise ailesel geçiş özelliği vardır.
Bruksizm Tanısı Nasıl Konur?
Öncelikle, bruksizme neden olan altta yatan bir hastalık ya da kişinin kullandığı ilaçlar sorgulanmalıdır. Böylece düzeltilebilecek etmenler saptanmakta. Tedavi öncesi, iyi bir ağız ve diş muayenesinin yapılması gerekir. Birçok hastada bu muayeneler ve nörolojik muayene normaldir. Hastada saptanan bulgular genellikle şunlardır:
- Sabahları baş, çene, kulak ya da tüm yüzde ağrı şikâyeti
- Yüzde şekil bozukluğu, köşeli yüz hatları
- Dişlerde aşınma
- Gergin ve stresli bir kişilik yapısı
- Uyku bozukluğu
- Yorgun uyanma
- Anksiyete ve depresyon
Bruksizm Nasıl Tedavi Edilir?
- Hastanın yaşamında var olan stres kaynağının azaltılmasına yönelik tedaviler
- Kas gevşetici ve antidepresan ilaçlar
- Alt ve üst çene kaslarına botoks uygulaması
- Nöralterapi
Botoks uygulaması diş sıkmanın sebebine yönelik bir tedavi değildir. Sadece belirtileri engellemeye yöneliktir. Çene kaslarını kasılmasını engelleyerek, zaman içerisinde kas yoğunluğunun azaltılmasını sağlar. Botoks uygulandıktan 2 hafta sonra etkisi başlar. Etki süresi 4-6 ay arasındadır. Belirtileri baskılamak için düzenli olarak yaptırılması gerekir. Bu nedenle maliyeti yüksek bir tedavi yöntemidir.
Stresi ve anksiyeteyi azaltmaya yönelik antidepresan ilaçlar da tedavide kullanılmakta. Ancak bu ilaçların bir yan etki olarak bruksizme yol açma riskleri de vardır. Ayrıca kilo artışı ve cinsel istek kaybı gibi, kişinin yaşam kalitesini bozan bu çok yan etkilere oldukça sık rastlanır.
Bruksizm tedavisinde Nöralterapi Nasıl Uygulanır?
Öncelikle hastanın bruksizme neden olan altta yatan stres ve kaygı bozukluğu araştırılmalıdır. Haftada bir kez uygulanan nöralterapi seansları ile, kişinin stres bölgelerine ve çene kaslarına %0,4 prokain solüsyonu ile enjeksiyon yapılmaktadır. Tedavinin etkisi üçüncü seansten sonra görülmeye başlar ve toplamda 6-8 seans sonrası, kalıcı bir tedavi sağlanır.
Seans sırasında kişide altta yatan sıkışmış öfke duygusu, regresyon terapisi ile boşaltılıyor. Stres yönetimi açısından farkındalık çalışmaları yapılır ve kişiye ilişkileri yönetebilme yeteneği kazandırılıyor.
Nöralterapi, ağrı kesici ya da kas gevşetici bir tedavi yöntemi değildir. Hastalığa sebep olan nedene yönelik bir tedavi olduğu için etkisi kalıcıdır. Nöralterapi hakkında daha fazla bilgi almak içi bizimle irtibata geçebilirsiniz.
Bruksizm Tedavi Edilmediğinde Oluşabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
- Kalıcı olabilecek yüzde şekil bozukluğu (köşeli yüz)
- Dişlerin aşınması sonucu, dişlerde kırılmalar
- Temporomandibular eklemin kilitlenmesi sonucu çiğneme sorunları ve dolayısıyla sindirim problemlerinin oluşması
- Uyku bozukluğu
- Baş ağrısı
- Boyun ve sırt ağrıları
- Omuz, kalça, diz ve ayak bileği gibi eklemlerde sebebi açıklanamayan kronik ağrılar
- Depresyon
- Cinsel istek kaybı
